Het zelfbeeld gaat dieper dan wat je ziet als je in de spiegel kijkt. Met het zelfbeeld wordt het concept bedoeld dat jij van jezelf hebt. Het is het beeld dat je hebt over de persoon die je denkt te zijn en hoe je denkt dat anderen jou zien. Je zelfbeeld heeft tevens betrekking op hoe je jezelf evalueert op zaken als jouw lichamelijke voorkomen, intelligentie, sekse, vaardigheden en normen en waarden. Met een zelfbeeld word je niet geboren, maar dit bouw je op gedurende jouw leven en wordt onder andere beïnvloed door ervaringen, opvoeding en opmerkingen van anderen. 

Wanneer je een laag of negatief zelfbeeld hebt, dan vind je het moeilijk om jezelf op waarde te schatten en positieve eigenschappen van jezelf te zien. Je bent kritisch op jezelf, haalt jezelf naar beneden en hebt een algemeen negatief beeld van jezelf. Hieronder staan een aantal kenmerken van een negatief zelfbeeld:

• Je vindt jezelf minder (goed) dan anderen.
• Complimenten geloof je niet.
• Je bent verlegen.
• Je cijfert jezelf weg.
• Je hebt geen vertrouwen in jezelf.
• Je bent geneigd jezelf en jouw vaardigheden te onderschatten.
• Je hebt veel kritiek op wie je bent en wat je doet.
• Je bent nooit trots op jezelf, want de goede dingen die je doet, vind je vanzelfsprekend.

Alles wat je aandacht geeft, groeit. Onze hersenen gebruiken verreweg de meeste energie van al onze organen. Om het energieverbruik te verminderen, wil het brein het liefst zo veel mogelijk processen automatiseren (denk aan de ademhaling, hartslag, maar ook lopen en soms zelfs een maaltijd eten of een stuk autorijden). Dat kan het zo lastig maken om gedrag of een zienswijze te veranderen; dat past immers niet in het automatische paadje dat het brein heeft aangelegd.

Bij een negatief zelfbeeld is het brein gewend om op negatieve zaken te letten waardoor het de positieve over het hoofd ziet. Of zelfs zo vernuftig is dat het iets positiefs omzet in iets negatiefs. Misschien herken je wel dat je eindelijk die ene lastige taak hebt afgerond, maar dat je in plaats van daar trots op zijn, overblijft met een teleurgesteld gevoel in jezelf omdat je vindt dat je het al veel eerder (of beter) had moeten afronden. Kijk, zo slim is ons brein. Nu past het weer in het automatische (negatieve) paadje en kost het de minste energie om deze ervaring te verwerken.

In deze zelfbeeldtraining leer je positiever over jezelf te denken door meer aandacht aan positieve eigenschappen van jezelf te besteden. Hierbij maken we gebruik van zelfspraak, verbeelding, lichaamshouding en muziek. Door op deze manier aan de slag te gaan met positieve kennis en herinneringen over jezelf, kan datgene waarvan je ergens al wel wéét dat het positief is (maar wat nog niet zo voelt) ook zo gaan voelen. We spreken dan ook over het versterken van het ‘positieve zelfgevoel’. Ook wordt een methode aangeleerd om op momenten dat je je onzeker voelt dit positieve zelfgevoel op te roepen.

De groep bestaat uit maximaal acht deelnemers en wordt begeleid door twee therapeuten. Tijdens de bijeenkomsten wordt er een deel theorie behandeld en gaan we met elkaar oefeningen doen. Je oefent in de groep met mensen die ook last hebben van een negatief zelfbeeld. De therapie is een individueel proces, maar dan in groepsverband. Een belangrijk onderdeel van deze groepsbehandeling is het huiswerk dat na elke sessie wordt opgegeven. Nieuwe vaardigheden leren heeft nu eenmaal veel oefening nodig. Houd er dus rekening mee dat je ook buiten de sessies om zult moeten oefenen.